ادبیات بیقرار | کوتاه درباره جستار، نسخه‌ دوست‌داشتنی کتاب‌خوان‌ها

به گزارش شهرآرانیوز؛ در ابتدای کتاب «نقشه‌هایی برای گم شدن» نشر اطراف، که مجموعه جستار‌هایی از نویسنده «ربکا سولنیت» جمع شده است، ناشر جستار را اینطور تعریف می‌کند: «ادبیاتِ بی‌قرار».

«جستار» که شکل تازه‌ای از ادبیات رسمی و غیررسمی است، امروزه بیش از دیگر قالب‌های نوشتاری همچون داستان کوتاه و رمان و حتی مقاله ادبی خوانندگان خاص خود را دارد؛ نوشتاری که نه می‌توان از جهت صمیمیت و بروز احساسات آن را هم‌ردیف مجموعه نامه‌های یک نویسنده تشبیه کرد و نه می‌توان آن را همچون زندگی‌نامه شامل تمام لحظات زیستی از کودکی تا بزرگسالی نویسنده دانست.

می‌توان آن را سفری نوشتاری توصیف کرد؛ سفری که نویسنده با داده‌ها و نظریات شخصی خود بنا به تجارب زیستی شخصی، فرضیاتی می‌آورد، آن‌ها را شرح می‌دهد و سپس به نقد می‌کشاند، ذهنی سیال که پیوسته از سویی به سوی دیگر می‌گردد و تمام داده‌های زندگی‌اش را همچون خط اتصالی حول محور مشخصی ابراز می‌کند.

 بنابراین می‌توان آن را به قولی «ادبیات بی‌قرار» خواند و یا تعریف بهتری از آن داشت: «ادبیات بی‌واهمه» و احتمالا نسخه تازه‌ای از نوشتن، آن هم نوشتن از خود و تجربه‌های شخصی نویسنده، به دور از قالب‌های سخت‌گیرانه علمی و ادبی و در عین حال با داشتن محور موضوعی مشخص را می‌توان جستار نامید. جستار یا جست‌وجوی سفری کاووش‌گرایانه است از تجربه شخصی نویسنده آن هم بنا به نظریه‌ها و فرضیات فردی‌اش و سپس تعمیم آن به رخداد‌های طبیعی و جهانی و رسیدن به یک فرمول شخصی. یا یک نتیجه کاملا غیرعلمی، در عین حال باورپذیر و تجربی برآمده از دلِ احساسات نگفته، نشنیده و احتمالا کمتر خوانده شده.»

بنابراین امروزه که جستار محبوبیت خودش را در میان طرفدارانش پیدا کرده است، می‌توان ناشران بسیاری را مسبب این امر دانست.

در این میان «نشر اطراف» با انتشار مجموعه‌های متنوع از نویسندگان داخلی و خارجی، مثل «فقط روز‌هایی که می‌نویسم» پنج جستار درباره خواندن و نوشتن از آرتور کریستال، «اگر حافظه یاری کند» چهار جستار از خاطرات سال‌های تبعید از جوزف برودسکی، «قصه‌ها از کجا می‌آیند» در باب زندگی‌نامه وفیلم‌نامه نویسی از اصغر عبداللهی، «نقشه‌هایی برای گم شدن» چندین جستار درباره گم شدن و گشت‌و‌گذار در سکوتِ خرابه‌های شهر و... از ربکا سولنیت، از جمله جستار‌هایی خواندنی هستند که روانه کتابفروشی‌ها شده است.

 اگرچه دیگر ناشران و مجلات هم چنین مطالبی را در قالب جستار روانه بازار کرده‌اند، اما شاید سنگ بنای چنین شکل نوشتاری محبوبی تحت عنوان «جستار» اولین بارتوسط نشر اطراف گذاشته شده است و آن هم بخاطر سابقه طولانی در کار کردن در چنین امری بوده است.

به نظر می‌رسد با توجه به محبوبیت روزافزون جستار‌های ادبی و افزایش رغبت به خواندن این نوع از ادبیات، ناشران دیگر نیز باید دست‌به‌کار شوند و در این حوزه از نویسندگان داخلی و ترجمه جستار‌های خارجی استقبال کنند.

در ادامه حتما بخوانید فلسفه، در جستار و داستان و رمان | معرفی سه کتاب تازه از نشر «خوب»